Beyaz Saray Ulusal Güvenlik İletişim Danışmanı John Kirby, İsrail’in Refah’a yönelik saldırısını ve ABD’nin pozisyonunu değerlendirdi. Kirby, İsrail’in Refah’a yönelik kapsamlı bir kara saldırısı düzenlemesini desteklemediklerini ve ABD Başkanı Joe Biden’ın, böyle bir saldırıya ilişkin endişelerini İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya “açık bir şekilde” ilettiğini bildirdi.
AA’nın aktardığına göre, “Refah konusundaki görüşlerimiz aynı, defalarca ve istikrarlı bir şekilde bu kadar yoğun nüfusu barındıran Refah’a yönelik kapsamlı bir kara operasyonunu desteklemediğimizi söyledik” diyen Kirby, bu tür bir kara saldırısının bölgedeki 1,5 milyon Filistinli sivilin hayatını ciddi şekilde riske atacağını vurguladı. Gazze Şeridi’ne insani yardımların girebilmesi için Refah ve Kerem Şalom sınır kapılarının açık kalması gerektiğini ifade eden Kirby, bu konuları da İsrailli muhataplarına sürekli aktardıklarını söyledi.
‘MAKAS KAPATILABİLİR’
Kirby, Hamas’ın ateşkes anlaşmasına ilişkin attığı adımın halen İsrail ve ABD tarafından değerlendirildiğini ve süreci yakından takip ettiklerini dile getirdi. Hamas ile İsrail’in, ateşkes anlaşması konusunda aradaki boşluğu kapatabilmeleri gerektiğini ve iyimser olduklarını vurgulayan Kirby, “Biz ABD olarak aradaki makasın kapatılabileceği bir metin üzerinde olduğumuza inanıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
MISIR BASINI: MÜZAKERELER BUGÜN TAMAMLANABİLİR
Öte yandan Mısır’ın başkenti Kahire’de, Gazze’de ateşkes ve esir takası için heyetler arasında sürdürülen müzakerelerin bugün tamamlanacağı bildirildi. Mısır’da yayın yapan “El-Kahire el-İhbariye” televizyonunun üst düzey bir yetkiliye dayandırdığı haberde, konuya ilişkin açıklamaya yer verildi.
Habere göre, ismi açıklanmayan yetkili, taraflar arasında Kahire’de yürütülen müzakerelerin bugün tamamlanacağını söyledi. İsrail’e Refah’ta gerilimi tırmandırmanın tehlikeli olduğunu bildirdiklerini dile getiren kaynak, Mısır’ın her türlü senaryoya hazır olduğunu belirtti. Haberde, Hamas, Katar ve ABD’li heyetlerin Kahire’deki müzakerelere katıldığı aktarılmıştı.
Katar ve ABD’li heyetlerin Mısır güvenlik heyeti ve Hamas heyetiyle görüşmelerini sürdürdüğü kaydedilen haberde, Gazze Şeridi’nde ateşkesin sağlanması için Mısır’ın çabalarını sürdürdüğü ifade edilmişti.
ATEŞKESİN DETAYLARI
Hamas Hareketi Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, Katar ve Mısır’a, Gazze Şeridi’nde ateşkes anlaşmasına ilişkin önerilerini onayladığını bildirmişti. Hamas’ın Katar ve Mısır tarafından iletilen “ateşkes önerilerine” onay verdiğini duyurmasının ardından İsrail Savaş Kabinesi, Refah’ta saldırılara devam kararı almıştı.
İsrail ordusu, 6 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, zorla yerinden edilmiş Filistinlilerin sığındığı Refah’ın doğusundaki bazı mahallelerin boşaltılmasını istemiş, bu sabah Gazze’nin Refah bölgesine kara saldırısı başlatarak Mısır’la olan sınır kapısının Gazze tarafını ele geçirdiğini duyurmuştu.
Katar, Mısır, ABD ve BM garantörlüğündeki ateşkes ve esirlerin karşılıklı salıverilmesine ilişkin Hamas’ın kabul ettiği anlaşma önerilerinde “karşılıklı esirlerin salıverilmesi, Filistinlilerin evlerine geri dönüşü, Gazze Şeridi’nin inşası, İsrail ordusunun Gazze’den tamamen çekilmesi ve ablukanın kaldırılması” yer alıyor.
Çatışmaların durdurularak “sürdürülebilir sükunetin” sağlanması ve İsrail ordusunun Filistin topraklarından çekilmesini öngören anlaşma önerisinin, Gazze’deki İsrailli esirlerin yanı sıra İsrail hapishanelerinde tutulan belirsiz sayıdaki Filistinlinin de serbest bırakılmasını sağlaması hedefleniyor. Anlaşma önerisi aynı zamanda Gazze Şeridi’nin yeniden inşası ve ablukanın kaldırılmasını da ihtiva ediyor.
Katar, Mısır, ABD ve Birleşmiş Milletler (BM) garantörlüğündeki 5 Mayıs tarihli anlaşma önerisi 42’şer günlük üç aşamadan oluşuyor.
İLK AŞAMA: Anlaşma önerisini ilk aşamasına göre, İsrail ordusu ile Hamas arasındaki askeri operasyonlar geçici olarak durdurulacak ve İsrail ordusu doğuya doğru ve yoğun nüfuslu bölgelerden uzaklaşarak tüm Gazze Şeridi sınırı boyunca kuzey ile güneyi birbirinden ayıran Netzarim Koridoru ve Kuveyt Kavşağı dahil tanımlanmış bir alana çekilecek. Gazze Şeridi’ndeki tüm havacılık faaliyetleri günde 10 saat, esir takasının yapıldığı günlerde ise 12 saat süreyle durdurulacak.
Gazze’de yerinden edilmiş kişiler ikamet bölgelerine geri dönecek ve İsrail ordusu, Gazze Vadisi, Netzarim Koridoru ve Kuveyt Kavşağından çekilecek. Anlaşmanın üçüncü günü, 3 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, doğudaki Er-Reşid Caddesi’nden tamamen Selahaddin Caddesi’ne çekilerek bu bölgedeki askeri yer ve tesisleri kaldıracak.
Yerinden edilmiş silahsız kişiler ikamet ettikleri bölgelere geri dönecek ve tüm sakinlerine Gazze Şeridi’nin her yerinde hareket özgürlüğü tanınacak. İnsani yardımların Er-Reşid Caddesi üzerinden ilk günden itibaren hiçbir engele takılmadan girişine izin verilecek.
Gazze’ye ilk günden itibaren yoğun ve yeterli miktarda insani yardım, yardım malzemesi ve elektrik santralinin işletilmesi, ticaretin yeniden başlatılması, Gazze Şeridi’nin her yerindeki hastanelerin, sağlık merkezlerinin ve fırınların rehabilitasyonu ve işletilmesi ve molozların kaldırılması için gerekli ekipmanın çalıştırılması amacıyla gereken yakıt girişi sağlanacak.
Hamas, ilk aşamada aralarında kadın sivil ve askerler, asker olmayan 19 yaş altı çocuklar, 50 yaş üstü ve hastaların da bulunduğu 33 İsrailli esiri, İsrail hapishanelerinde ve gözaltı merkezlerinde tutulan bir dizi mahkum karşılığında serbest bırakacak.
Aynı şekilde Hamas, sivil kadınlar ve 19 yaş altı asker olmayan çocuklar dahil, yaşayan tüm İsrailli esirleri serbest bırakacak. Buna karşılık İsrail, serbest bırakılan her İsrailli esir için Hamas’ın sağladığı listelere uyarak 30 çocuk ve kadını gözaltı sırasına göre salıverecek.
Hamas, yaşayan tüm 50 yaş üstü İsrailli esirleri, hasta ve yaralı sivilleri serbest bırakacak. Buna karşılık İsrail, her İsrailli esir karşılığında Hamas’ın sağladığı listelere uyarak 50 yaş üzerindeki 30 yaşlı ve hasta tutukluyu tutukluluk sırasına göre serbest bırakacak.
Hamas yaşayan tüm İsrailli kadın askerleri serbest bırakacak. Buna karşılık İsrail, Hamas’ın sağladığı listeler uyarınca her İsrailli kadın asker başına 30’u ömür boyu hapis mahkumu ve 20’si hükümlü 50 mahkumu serbest bırakacak. Hamas anlaşmanın üçüncü gününde üç İsrailli tutukluyu serbest bırakacak, ardından Hamas mümkün olduğunca sivil ve asker kadınlardan başlamak üzere her yedi günde bir üç tutukluyu daha bırakacak.
Altıncı haftada Hamas, bu aşamaya dahil olan ve kalan tüm sivil tutukluları serbest bırakacak. Buna karşılık İsrail, Hamas’ın sağlayacağı listelere uyarak üzerinde anlaşmaya varılan sayıda Filistinli tutukluyu özgürlüğüne kavuşturacak.
Değişim süreci, saldırıların durdurulması, İsrail ordusunun geri çekilmesi, yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşü ve insani yardımın girişi dahil olmak üzere anlaşmaya bağlılığın boyutuyla ilişkili olacak.
Serbest bırakılan Filistinli tutukluların aynı suçlamalarla tekrar tutuklanmamasını sağlayacak gerekli tüm yasal prosedürler tamamlanacak. İsrail’in cezaevleri ve gözaltı kamplarında 7 Ekim 2023’ten sonraki tutuklulara karşı aldığı tüm cezai tedbir ve cezalar kaldırılacak ve bu tarihten sonra tutuklananlar dahil olmak üzere koşulları iyileştirilecek.
Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer uluslararası kuruluşlar Gazze Şeridi’nde insani hizmetler sağlamaya devam edecek. Gazze Şeridi’ndeki altyapı iyileştirilecek; moloz ve enkazları temizlemek üzere Gazze’ye sivil savunma ekipmanı girmesine izin verilecek.
Savaş sırasında evlerini kaybeden yerinden edilmiş kişilerin barınması için gerekli tüm malzeme ve en az 60 bin geçici ev ve 200 bin çadırın Gazze’ye girişine izin verilecek.
Bu aşama boyunca, 50’den az olmamak üzere yaralı askeri personelin tıbbi tedavi görmek üzere Refah Sınır Kapısı’ndan geçmesine izin verilecek ve yolculara yönelik kısıtlamaların kaldırılmasıyla Refah kapısından daha fazla sayıda hasta ve yaralı yolcunun geçmesine izin verilecek. Ayrıca, malların dolaşımı ve ticaret, kısıtlama olmaksızın yeniden başlayacak.
Savaş nedeniyle tahrip edilen evlerin, sivil tesislerin ve sivil altyapının yeniden inşası, ayrıca zarar görenlerin zararlarının karşılanması için aralarında Mısır, Katar ve BM’nin yer aldığı çeşitli ülke ve kuruluşların gözetiminde gerekli düzenleme ve planlar yapılacak.
İKİNCİ AŞAMA: İkinci aşamaya göre, İsrail hapishanelerinde tutulan ve üzerinde anlaşmaya varılan sayıda Filistinli mahkum karşılığında Gazze’de kalan bütün İsrailli erkek sivil ve askerlerin değişiminden önce “sürdürülebilir sükunete dönüş” olarak tanımlanan askeri saldırıların kalıcı olarak durdurulması ilan edilecek. Bu aşamada, İsrail ordusu Gazze Şeridi’nden tamamen çekilecek.
İsrail makamlarına göre, Gazze Şeridi’nde, bazıları hayatta bazıları ölü 130’dan fazla İsrailli esir bulunuyor. Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, İsrail’in Gazze’ye saldırılarında öldürülen İsrailli esir sayısının 70’i geçtiğini duyurmuştu.
ÜÇÜNCÜ AŞAMA: Anlaşma önerisinin üçüncü aşaması da ilk ikisi gibi 42 günlük süreci kapsıyor. Önerinin son aşamasına göre, her iki taraftaki ölülerin bedenlerinin teşhis edilmesi ardından takas yapılacak.
Mısır, Katar ve BM’nin de bulunduğu birçok ülke ve kuruluşun denetimi altında Gazze Şeridi’nin 3 ila 5 yıllık bir süre boyunca yeniden inşa planı ve savaştan etkilenen herkese tazminat ödenmesi belirtilirken, Gazze Şeridi’ndeki abluka tamamen sonlandırılacak.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
News
